Cijfertjes
Nietsvermoedend sla ik een bladzijde open van Luilekkerland, het kookboek dat Onno Kleyn samen met zijn dochter schreef over vierhonderd jaar koken in Nederland. Onmiddellijk springt er een laatje open in mijn hoofd: het laatje van de productprijzen. Ik hoef in het boek maar even de afbeelding van het pakje Saroma-instantpudding te zien en floep… een kwartje! Een kwartje per pakje kostte het, ik weet het nog precies. Later werd het negenentwintig cent. Bourbon (spreek uit: boegboh) was het chique zusje van Saroma. Die kostte maar liefst negenentachtig cent.
Op zaterdagen en in de vakanties zat ik achter de kassa van Fred van der Werff, de plaatselijke supermarkt. Tevens de enige supermarkt die Zuidlaren rijk was. Het was in de tijd van het contante geld, de bankchecks en de eurochecks. De tijd dat je als caissière nog zelf moest bedenken hoeveel wisselgeld je de klant moest teruggeven.
Er waren nog geen barcodes die je kon scannen. De prijzen stonden op een stickertje dat door andere ijverige scholieren razendsnel met een prijstang op de producten was aangebracht. Prijstangen hadden de gewoonte te verdwijnen: ‘Heb jij mijn prijstang gezien? Ik had ‘m net nog…’
Het geluid van het ding kan ik nog altijd dromen. Tikketikketikketikketikketikketikketik… Evenals het geluid van de kassa waarop ik handmatig de producten moest aanslaan. Na een drukke zaterdag tolden de geluiden van de aanslagen en de pinggg…! als de kassa openging, nog lang rond in mijn oren. Pink Floyds Money was er niets bij.
Vlinders
Nu het laatje eenmaal open is, fladderen de prijzen als losgelaten vlinders door mijn hoofd. Daar gaat de plastic fles met magere melk à raison van negenenvijftig cent. De halfvolle van tweeënzeventig en de volle van negenenzeventig cent vliegen voorbij. Kijk, daar fladdert een pakje roggebrood van negenenvijftig cent en zie, een pakje roomboter van vijfennegentig. Oei voorzichtig! Een doos eieren met de letter M van één gulden negen, en eentje met de letter L die een dubbeltje duurder was. Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar dat doe ik natuurlijk niet. Want wat heb je aan die prijzen. Niks.
Zo heb ik nog veel meer onzinnige getallen in mijn hoofd, in plaats van belangrijke data uit de geschiedenis die er ooit met veel moeite zijn ingestampt. Zo weet ik nog precies de telefoonnummers van de vriendinnetjes die ik had op de lagere school. Naast de verjaardagen van mijn eigen vriendinnen van toen, kan ik ook nog steeds zonder enige moeite de verjaardagen oplepelen van Hilde, Anneke en Toos, de drie-eenheid waar ik altijd graag bij wilde horen, maar wat nooit helemaal lukte. Toch mocht ik wel op hun verjaardagen komen, maar dat was waarschijnlijk uitsluitend ter opvulling, omdat er anders te weinig kinderen waren om een feestje te kunnen bouwen.
Nog zo’n getal: 22 februari 1967. De datum waarop we televisie kregen, dat weet ik heel precies. Bij de televisie werd een grote donkerblauwe plastic map geleverd, het was een extraatje van de televisieleverancier. De map bood plaats aan de AVRO Bode. Op de binnenzijde van de map, bovenaan, stond de datum. Het was natuurlijk een grote gebeurtenis in het leven van een achtjarig meisje, maar ’t is toch volstrekt onnodig om je die datum zesenvijftig jaar later nog altijd te herinneren.
Neger
Tot dan toe keken we altijd televisie bij de aardige mevrouw Tepper. Zij had zelf twee volwassen kinderen die al het huis uit waren. Op woensdagmiddag zette ze haar huis open voor de kinderen uit de buurt. We keken naar Okkie Trooy, Vrouwtje Bezemsteel en Mik en Mak waar Donald Jones in speelde. Hij was een acteur van kleur en een van de eerste gekleurde mannen die ik in mijn leven zag. Toen noemden we zo iemand nog heel gewoon een neger. Soms vond ik het te eng en kroop ik achter de bank omdat ik de spanning niet meer aankon. Wat dat betreft is er trouwens niet zoveel veranderd. Achteraf denk ik dat mevrouw Tepper het wel jammer vond dat we, na de aanschaf van een eigen televisie, niet meer kwamen. Ze had altijd thee en zelfgebakken koekjes…
De geboortedag van Willem Alexander is ook zo’n cijferreeks die ik nooit zal vergeten. Dat is te danken aan het feit dat ik, net als alle andere lagereschoolleerlingen, ter ere van Wim Lex’ geboorte een verzilverd theelepeltje kreeg met een ingegraveerde datum. Naast het lepeltje vond ik het vooral bijzonder dat een prins ook maar gewoon een baby’tje was. Tot dan toe had ik nog in sprookjes geloofd.
Tot slot is er nog de dag van de moord op dominee Martin Luther King. Mijn oma was jarig. Mijn ouders waren geschokt en verdrietig. Waardoor van de weeromstuit ook ik op de verjaardag van mijn oma geschokt en verdrietig was. Het was de eerste keer dat ik besefte dat goede mensen gewoon vermoord konden worden. In datzelfde jaar overleed mijn oma. Dat ook dat kon, had ik me nog nooit eerder gerealiseerd. Ook niet dat mijn moeder nadien nooit meer dezelfde zou worden.
Nog steeds kan ik me datzelfde kleine meisje voelen. Dat meisje dat hoopt dat de wereld goed is. Dat op een goede dag alle dictators zullen omvallen en dat mensen, dieren en planten in vrede zullen leven. Niet zoals nu. Niet zoals nu weer met de Kachovkadam. Maar met compassie en respect voor alles wat Moeder Aarde ons te bieden heeft.
Als dat gebeurt zal ik me die datum voor altijd herinneren. Ik zal ‘m bovenaan zetten. Bovenaan elke nieuwe dag.
I have a dream…
Het voelde een beetje ongemakkelijk om het woord ‘neger’ neer te schrijven. Dat is niet zo gek; lees in de
column van Ewoud Sanders over de onthutsende geschiedenis van het n-woord.
Geweldig brengt allemaal herinneringen boven. Wij verkochten Saroma pudding, Royco soepen en weet ik veel wat nog meer in de slagerij. En waar me dit ook aan doet denken de zondagmiddagen aan de scharreweersterweg bij opa en opoe en die hadden dan een snoepje van de week van de gruyter in de kast voor ons. Je had ook nog Vitella instant pudding was voor saroma volgens mij.
Grappig, Bert kwam laatst thuis met een pakje Saroma. Puur uit sentiment want echt lekker is het niet.
Wat betreft je droom……blijf dromen, doe ik ook! 🙏🏼
Royco-soep, het goedkopere broertje van Honig. Het merk bestaat nog steeds zag ik. Voor negenenvijftig cent had je een pakje kippensoep. Voor de Honig-versie moest je maar liefst negenenzeventig cent neertellen. De Gruyter, Simon de Wit, wie kent ze nog? We zijn echt oud aan het worden Ina… 😏
Steeds ouder maar je haalt me nogsteeds niet in.
Dag Sylvia wat kun jij ontzettend leuk schrijven. Zeker herinneringen en beelden erbij. Prachtig. Ik woon ook in Zuidlaren en kan me herinneren dat je destijds bij de wakker werkte. Leuk. En jullie balletgroepje met José…Diane…Loes….
Dank je wel voor je complimentje Engelien, ik vind schrijven ook echt heel leuk om te doen. Bakker Poorta, klopt! Heb er tijdens mijn gehele studietijd gewerkt, dat was na Fred van der Werff. Heerlijk ’s ochtends een verse krentenbol pikken met een dikke klodder roomboter. Het mocht van de bakkers, als de baas maar niet keek… En ja, onze dansgroep, het Rocktheater, wat een fantastische tijd was dat! Misschien waag ik daar ook nog eens een blogje aan. Ben toch al aan het wandelen op memorylane…
Sillybilly… Ik word weer héél ver teruggeworpen… 😂😂😂 In mijn hoofd draait een film af. Práchtig!!!! Dankjewel voor dit prachtige verhaal. 😁❤️
Ach ja Inkie, jij kent die tijd maar al te goed, ook jij werkte bij Fredje. Good old days… ☺️
haha mooi !
eerste wat me na het lezen binnenschiet is de 64188… daarna 66298, 023 282573, het houdt daarna niet meer op… zinloze getallen lijken het, doch ze blijken bij nader inzien stuk voor stuk van belang geweest, wezenlijk en onuitwisbare onderdelen van je leven… en hoe ouder we worden, hoe meer we er opslaan. en soms vergeten we er ook weer, gelukkig soms. maar de meeste blijven gelukkig hangen, al ben ik nu al een tijdje zoekend naar 28 06 58 bezig… ik weet het gewoon even niet meer, maar komt vast wel goed…
Hahaha, nu ben ik natuurlijk vreselijk nieuwsgierig naar wat die getallen voor jou betekenen! En dat ga jij vast niet zeggen. Verdorie… Alleen dat laatste getal zegt me wel iets… 😝
Prachtig!
Geniet elke keer van wat je schrijft!
Veel liefs!
Jane
Dat vind ik altijd fijn om te horen Jane!
Je opent een luik naar mijn jeugd. Een vriendje’s moeder was Balinese. Ze maakte eens per week een uitgebreide Indische maaltijd van gerechten met mij onbekende groenten, rijst, ei, sateh en kommetjes gevuld met ingrediënten die dit joch nog nooit had geproefd. Pindasaus?? Sambal? Ketjap? Atjar Tampoer? Het was oosters, het was magisch en het rook en smaakte -na voorzichtig proberen- erg lekker. Ik vertelde mijn moeder dat ze zoiets ook eens moest proberen te maken. Nou, dat was wel een dingetje, zeg maar. Heel anders dan de aardappelen en groeten uit eigen tuin en kip, koe en varken van eigen boerderij. Op een zondag verrastte moeder ons met nasi. Het kwam uit een blik dat ze bij de kruidenier had gekocht. Het was iets nieuws, had hij gezegd. Je moest het in een pan opwarmen. Op het etiket stond: Koen Visser nasi goreng. Mijn moeder bakte het in de braadpan en we aten de bruin gebakken rijst met enige verwondering. Mijn vader vertrok al snel naar de stal met koeien! Het smaakte in de verste verte niet zoals de moeder van mijn vriendje het maakte. Maar op de boerderij maakten we voor het eerst kennis met de eetcultuur uit het verre oosten. De kruidenier bracht nieuwe producten onder de aandacht, als sleutelfiguur tussen verschillende culturele werelden. Maar jij moest achter de kassa wel op de cijfertjes letten!
Nasi uit blik, hahaha… Wat een heerlijk verhaaltje Egbert, het opent voor mij eenzelfde Indisch-etenluikje. Verbazing en verwondering, maar vooral geweldige smaaksensaties die de tong prikkelden, vielen me ten deel toen ik voor het eerst met de Indische familie van mijn vriendinnetje aan tafel zat. Oh, die gado-gado, die mihoen, wat een zaligheid! De niet helemaal schone borden en het niet al te frisse bestek nam ik graag voor lief…
Ja, inderdaad. Andere smaken. Zoet en zuur en pinda’s bij rijst? Tjee, dat bedenk je niet, als je soepenbrij met stroop gewend bent! En dan die in deeg gehulde verrassingen! 😋 Vorige week bij de theatervoorstelling East Side Story heerlijk Indisch gegeten!
Weer genoten van je leuke stukje!
Ik lees ze altijd met veel plezier!
Liefs en groetjes, Ineke
Ah… dank je wel Ineke! Liefs en groetjes terug…