“Kom”, zei Miep, terwijl ze gezellig haar arm door die van Annie stak. “We gaan hier even naar binnen, ik heb echt zin in boeren met worst. En als we er toch zijn, neem ik ook wat oude kaaskoekjes mee. Och, ik heb zo’n zin in vanavond! Zullen we meteen even kijken naar wat leuke dingetjes ter voorbereiding van een lekker wild triootje? O ja, trouwens, over vanavond: konijnen bouten in pruimensaus. Dat vraagt om rode wijn toch? Ik heb nog maar drie rode wijnglazen, die hebben ze hier vast ook wel.”
“Konijnen bouten in pruimensaus?” vroeg Annie met een vies gezicht.
“Ja joh, heerlijk!”
“Echt? Smaakt het dan niet vreselijk naar keuteltjes?”  

Ze waren nog niet de winkel binnengestapt, of Mieps oog viel op een krantenkop op de voorpagina van de Telegraaf die ze zag liggen in de krantenstandaard: ‘Veel diarree gevallen in Eemnes’. “Hmm… apart”, zei ze, “daar heb ik niets van gemerkt, jij?” Nee Annie ook niet, maar ze was wel door een forse paardenbolus gefietst toen ze onderweg was naar haar cursus ‘Naakt Model Tekenen’.
“Och kind, krijg je het dan niet koud?” vroeg Miep bezorgd, maar Annie negeerde haar, want ze was nog niet klaar met haar verhaal. Ze wilde ook nog vertellen over de drie jarige paarden die te koop werden aangeboden in het plaatselijke sufferdje en vroeg zich af of die van dezelfde eigenaar waren als de blinde geleidehond die iedereen altijd voor de voeten liep. Miep wist het ook niet, maar het leek haar ook niet echt te interesseren. Haar aandacht was bij de boeren met worst en een wild triootje.

Gebakken vis

Toen dat geregeld was begaven de twee kwetterende vriendinnen zich tevreden richting de markt voor een lekker gebakken visje. Annie was nog steeds niet uitgepraat over de paarden, maar stokte midden in haar zin toen ze in kapitale letters op het reclamebord bij de viskraam las: ‘LEKKER BEKKEN, € 2,50 PER STUK’. Ondeugend keek ze haar vriendin aan die haar zo mogelijk nog ondeugender aankeek en zei: “Nou, dan weet ik het wel! Lekker bekken met een lekker stuk voor nog geen drie euro? Daar hoef ik niet lang over na te denken! Ga jij maar honden kussen” zei ze, terwijl ze wees op het bord voor de dierenwinkel met de tekst ‘Honden kussen € 5,00’. Giebelend wachtten ze op hun beurt om hun gebakken visje te scoren.  

“Oh, trouwens, ik heb je nog helemaal niet verteld dat ik me heb opgegeven als vrijwilliger!” zei Miep.
“Nee joh, vertel!” riep Annie enthousiast.
“Ja, ze zoeken bij de Stichting Terminale Zorg een terminale zorgvrijwilliger en ik vond dat nou net wat voor mij. Ik ben altijd al goed geweest met bijna dode mensen.”
“Kind, wat ontzettend leuk! Maar eh… je bent toch nog helemaal niet terminaal?” vroeg Annie zich verwonderd af, terwijl ze haar vriendin onderzoekend aankeek.
“Nee joh, hoe kom je daar nou bij?!” sprak Miep niet begrijpend.

“Jongedames, wat kan ik voor jullie betekenen?” vroeg de visboer vriendelijk aan de twee grijze duifjes.
“Wij willen graag een gebakken visje”, riepen de jongedames in koor, “hier opeten.”
“Komt voor de bakker!” sprak de man. “Scholletje doen?”
“Ja lekker! Kunnen we betalen met losgeld?”
“Eh… contant bedoelt u…?”  

Engelse ziekte

Lieve lezer, mijn excuses voor het volstrekt onzinnige verhaal hierboven, maar het moest even. Ik kon niets anders verzinnen om mijn punt duidelijk te maken. Mijn punt over onjuist spatiegebruik, want daar heb ik het over. Daardoor kunnen er in teksten allerlei misverstanden ontstaan, zoals hierboven. Soms is het heel grappig, maar het kan ook heel verwarrend zijn. Neem bijvoorbeeld de krantenkop ‘Priester op non actief’. Ik zie het meteen voor me. Ik heb medelijden met de non…

Even door een stukje theorie heen, dan breien we er straks nog even een leuk einde aan:
Wanneer schrijf je woorden nou eigenlijk aan elkaar en wanneer los? En wanneer zet je er een streepje tussen?
Dat was altijd al lastig om te bepalen, maar door de toenemende invloed van het Engels in onze taal wordt het steeds moeilijker. Engelsen zijn namelijk dol op spaties, terwijl Nederlanders juist veel woorden (ook de Engelse woorden) aan elkaar moeten plakken. Onze neiging om net als de Engelsen spaties te zetten op plekken waar ze bij ons niet horen, noemen we ‘De Engelse Ziekte’.

Nu kun je wel denken dat je er niet op hoeft te letten omdat jouw spellingchecker de foutjes wel uit je tekst haalt, maar mooi niet. Neem nou deze zin: On ze ge plan de bij een komst kan niet doorgaan. Het programma Word vindt het gewoon goed, dat geloof je toch niet?! 😝  

De regel

Woorden die deel zijn van een samenstelling, moeten aan elkaar worden geschreven. Óf, in verband met de leesbaarheid, met een liggend streepje ertussen.

Een samenstelling bestaat uit meerdere woorden die een eenheid vormen, ze horen bij elkaar. Het linkerdeel specificeert het rechterdeel van het woord. Kijk maar: laptoptas, raamkozijn, bakfietsmoeder. Pianospelen, koffiedrinken. Supervet, zwaargebouwd, keihard…

’t Is dus eigenlijk heel simpel: we schrijven praktisch alles aan elkaar, zolang dat geen problemen geeft. Horen woorden bij elkaar? Schrijf ze dan aan elkaar. Ontstaan er problemen met de leesbaarheid van een woord? Zet er een streepje tussen.  

Vind je dit toch ingewikkeld? Dan heb ik een tip: schakel je gehoor in. Laat een overdreven stilte vallen waar de spatie staat. Als je vindt dat dat gek klinkt dan moet je de spatie waarschijnlijk weglaten en de woorden aan elkaar schrijven.

En nog een tip: samenstellingen hebben maar één klemtoon. Boerenmétworst. Hóndenkussen. Terminalezórgvrijwilliger.